dr n. med Jacek Belowski

Zapalenia tarczycy to dość częsta choroba - im doskonalszych metod badawczych używamy tym częściej ją rozpoznajemy. Co do zapaleń tarczycy aby nie zanudzać Cię – Szanowny Czytelniku w skrócie:

• Najczęściej ich przyczyna nie jest znana - poza wyjątkowymi przypadkami nie są spowodowane np. przez bakterie - tak więc nie mamy sposobu na zapobieganie, nieskuteczne jest też zazwyczaj leczenie antybiotykami
• Podłożem wielu z nich są zaburzenia autoimmunologiczne (inaczej choroby z autoagresji) - zaburzenia, w których układ odpornościowy cechuje się spaczoną aktywnością i wywołuje z niewiadomego powodu zmiany zapalne w różnych narządach.
• Uznaje się je (zwłaszcza chorobę Graves-Basedowa) za schorzenia na podłożu psychosomatycznym - czynnikiem wyzwalającym (trigger) często są stresy.
• Rozróżnia się kilka rodzajów zapaleń tarczycy - najczęstsze to tzw. choroba Hashimoto (powoduje niedoczynność, rzadko nadczynność). Więcej o o niej w rozdziale Hashimoto ciąg dalszy
• Innym powszechnie występującym jest choroba Graves-Basedowa (wywołuje nadczynność, rzadko niedoczynność), która oprócz zmian w tarczycy może wywołać objawy oczne (oftalmopatia tarczycowa).
• Coraz częściej obserwuje się zapalenie tarczycy wywołane przez amiodaron – lek kardiologiczny o nazwie Cordarone czy Opacorden.
• Nowym zjawiskiem jest pojawianie się pacjentów z zapaleniem tarczycy wywołanym “leczeniem jodem”, o czym więcej na blogu.
• Zdarzają się zapalenia tarczycy tzw “poporodowe” (wywołane przez ciążę i poród) – ich cechą jest fakt, iż mogą ustąpić.
• To tylko początek całej listy, istnieją inne typy zapaleń tarczycy, ale są rzadsze
• Na koniec rozważań klasyfikacyjnych zostawiłem dość częste rozpoznanie zapalenia tarczycy bliżej niesklasyfikowanego: obserwujemy zmiany w USG, nieznamiennie podwyższone lub prawidłowe wyniki badań przeciwciał, nierzadko brak jest klinicznych objawów. Rozstrzygnięcie przyniosłoby badanie histopatologiczne (mikroskopowe pobranej tkanki), lecz zazwyczaj nie ma potrzeby stosowania tak drastycznych metod, gdyż brak sposobów leczenia przyczynowego nie daje konkretnych korzyści z ustalenia rozpoznania w bezobjawowym schorzeniu. Niekiedy w trakcie dalszej obserwacji ujawniają się przesłanki do rozpoznania poprzednio wymienionych rodzajów schorzenia, jak Hashimoto czy choroba Gravesa.

Przebieg

Choroba Graves-Basedowa przebiega rzutami - typowe jest samoistne nasilenie i ustąpienie objawów nadczynności tarczycy, choroba Hashimoto postępuje stopniowo doprowadzając do niedoczynności tarczycy. Często obserwujemy zapalenie o niewielkim nasileniu, bez jednoznacznych przesłanek klasyfikacyjnych, które nie postępuje.

Wykrywanie

Zapalenia tarczycy zazwyczaj widoczne są w badaniu USG, potwierdzić ich istnienie można wykonując tzw. badanie przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy krwi. Typowe są przeciwciała aTPO dla choroby Hashimoto, TRAb dla choroby Graves-Basedowa.

Postępowanie

Samo istnienie zapalenia tarczycy często nie jest groźne – leczymy tylko ich konsekwencje - czyli nadczynność, niedoczynność, powiększenie tarczycy, objawy oczne.

W chorobie Graves-Basedowa, rzadziej w innych zapaleniach pojawia się czasami powiększenie tarczycy - nieraz uciekamy się do eliminacji tkanki tarczycowej zabiegiem czy izotopem J131 (opisano przy leczeniu nadczynności)

Wiele godzin spędziłem na dyskusji z psychiatrami, psychologami o roli czynników psychogennych i możliwości ich leczenia. Najogólniej jestem zwolennikiem interwencji psychologicznej.

Ze względu na niesłychane emocje wokół tego tematu i mylne utożsamianie objawów Hashimoto z objawami niedoczynności tarczycy przygotowałem coś więcej o Hashimoto

Galeria zdjęć

W zapaleniach tarczycy bezcenne informacje możemy uzyskać z badania USG. Poniżej obraz płata tarczycy u chorej z chorobą Graves-Basedowa w okresie częściowej remisji.

Obraz miąższu tarczycy wydaje się nieomal prawidłowy – nieco niejednorodny miąższ, w większości normoechogeniczny.

Badanie metodą Power Doppler ujawniło wyraźne wzmożenie przepływu, co świadczy o istnieniu czynnego procesu zapalnego.