Streszczenie:
Tabletki z jodem nie chronią przed każdym promieniowaniem.
Chronią przed promieniotwórczym izotopem jodu J131, który znajduje się w chmurach promieniotwórczych, powstałych po wybuchu/awarii jądrowej.
Tarczyca ma zdolność do koncentracji jodu - niegroźne promieniowanie z J131 w chmurze, może być groźne w tarczycy u dzieci.
Tabletki z jodem mają zatem znaczenie w profilaktyce raka tarczycy u dzieci, gdyż dla nich może być szkodliwe spożywanie pokarmów z promieniotwórczym jodem.
U dorosłych korzyść ze stosowania tabletek z jodem jest dyskusyjna, bądź żadna, gdyż koncentracja J131 w tarczycy nie wywołuje nowotworów.
Działanie ochronne trwa tylko kilkadziesiąt godzin, dlatego błędne jest przyjmowanie tabletek z jodem "na wszelki wypadek".
Decyzję o ich zastosowaniu najlepiej podjąć zgodnie z decyzjami organów państwowych.
Jeżeli jesteśmy narażeni na niebezpieczne promieniowanie z innych źródeł, tabletki z jodem nie mają żadnego zastosowania.
MSWiA poinformowało na Twitterze o rozpoczęciu dystrybucji tabletek z jodkiem potasu. Jaki jest cel tego działania? Do czego tabletki z jodem mają zostać użyte?
Po awarii reaktora jądrowego (czy też wybuchu jądrowym) przemieszczająca się chmura zawiera, oprócz wielu innych izotopów promieniotwórczych, radioaktywny izotop jodu J131.
Narażenie na ten izotop ma znaczenie dla dzieci, gdyż zwiększa zachorowalność na raka tarczycy.
U dorosłych takiego efektu w istotnym stopniu nie zaobserwowano.
Niekorzystnemu działaniu J131 można zapobiegać poprzez kontrolowane podanie "zwykłego" jodu. Uniemożliwi to wchłanianie jodu z otoczenia, zatem również jodu promieniotwórczego. Działanie "zwykłego" jodu (zwanego stabilnym) jest oparte na efekcie Wolffa-Chaikoffa - czasowym zaprzestaniu produkcji hormonów tarczycy i wchłaniania jodu po podaniu jego dużych dawek (1 mg/kg masy ciała, lub więcej).
Po awarii w Czarnobylu użyto płynu Lugola, bo był "pod ręką" (stosowany do odkażania). Aktualnie stosuje się bardziej nowoczesne środki odkażające, dlatego nie ma zapasów płynu Lugola, który można wykorzystać do celów ochrony radiologicznej. Na dodatek nie jest do środek zbyt wygodny.
Sensownym pomysłem jest zatem sporządzenie trwałego środka, o niewielkiej objętości, możliwego do długiego przechowywania i łatwego użycia. Takim środkiem są właśnie tabletki z jodkiem potasu.
Jod wchłania się głównie z pożywieniem, zagrożenie wiąże się zatem ze spożyciem produktów zawierających J131. W praktyce jest to mleko, świeżo zebrane rośliny, świeżo „pozyskane”mięso (pyły promieniotwórcze -> rośliny -> zwierze roślinożerne).
Ponieważ efekt Wolffa-Chaikoffa utrzymuje się kilkadziesiąt godzin - niewłaściwe jest użycie jodu za wcześnie.
Jeżeli doczytałeś ten tekst do końca Droga Czytelniczko/Drogi Czytelniku, rozumiesz, że jod nie uchroni przed promieniowaniem w przypadku bliskiego ataku jądrowego. Może mieć znaczenie w profilaktyce dzieci w przypadku przemieszczających się chmur promieniotwórczych.
Wtedy tabletki z jodem zostaną po prostu rozdane w szkołach i przychodniach dla dzieci.
Nie ma po co tracić pieniędzy, nerwów i czasu na zaopatrzenie się w pomienione tabletki na własną rękę. Jeżeli broń jądrowa zostanie użyta na terenie walk w Ukrainie - będzie czas na rozdanie ich dzieciom. Jeżeli wybuch nastąpi blisko - tabletki z jodem będą potrzebne jak umarłemu kadzidło.
Alternatywnym postępowaniem jest wstrzymanie się z konsumpcją świeżych produktów spożywczych przez 2 tygodnie, do tego czasu większość jodu 131 zdąży się rozpaść.
Chciałbym jeszcze nadmienić, że opis efektu Wolffa-Chaikoffa w polskiej Wikipedii został całkowicie zdewastowany, dlatego nie należy czerpać wiadomości z tego źródła. Na przykład efekt hamowania produkcji hormonów tarczycy(normalizacji hormonów w przypadku nadczynności tarczycy), czyli istnienie omawianego zjawiska, autor hasła w Wikipedii interpretuje jako dowód na jego obalenie.
Więcej informacji o zjawisku Wolffa-Chaikoffa i zasadach użycia jodu w medycynie i ochronie radiologicznej starałem się przekazać w publikacji "Nie daj się wkręcać szarlatanom", jak widać nie do końca się to udało.
